Олоҥхо ыһыаҕа диэни иһиттибит да баран көрөр, улахан ыһыахтан алгыс ылар баҕа санаабытын быйылгы, аакка ааттаммыт, ырыаҕа ылламмыт кыыс Амма кытылыгар «Холумтан» түмсүүбүт кыттыылааҕа Майя Семёновна кэргэнинээн, нэһилиэк сайдарыгар тус кыаҕын көхтөөхтүк аныыр, Иннокентий Куприянович Полятинскайдар Тыайаттан ардах быыһынан танкертканан, Ворошиловтан массыынанан айаннатан сикситэн, аара мүөт минньигэс сытынан дыргыйар киэҥ алаастары ааһыталаан, Мэҥэ Хаҥалас Аммабытын кытары ситимнэһэр сиригэр үктэннибит.
Манна саха мааны таҥастаах далбар хотуннар, эдэркээн кэрэчээнэлэр, дьоһун эр дьон салама баайтаран, арыылаах алаадьынан күндүлээн, быырпаҕынан айах тута керүстүлэр. Салгыы Эмис нэһилиэгин Саппыйа алааһыгар Владимир Михайлович Новиков-Күннүк Уурастыырап төрөөбүт өтөҕөр талба талааннаах эбээлэр көрсөн, алаадьылаах саламаатынан айах туттулар. Өтөх ортотугар суруйааччы хоһоонунан Серафим Филиппович Павлов айбыт ырыата кюар кодунан иһиллэр гына оҥоһуллубут «Үрүмэччи маҥан ат» сүүнэ өйдөбүнньүгэ, маллара-саллара хараллан турар ампаардарын, урукку маллаах дьиэлэригэр сырыттыбыт. Онтон суолу нөҥүөлээн, маһы ыллатар уустар олоҥхону дьүһүйүүлэрин сөхтүбүт, тыыннааҕымсытан хаартыскаҕа түстүбүт, олоҥхо дьиэтигэр сырыттыбыт. сынньана туһэн баран, Кыыс Аммабытыгар тиийбиппит, бэйэбит оҕобут Дьяконов Валерий Семёнович дьиэ кэргэнинээн ытыстарыгар туһэрэн итии, үүттээх чэйинэн, минньигэс, тотоойу аһынан маанылаан, тото-хана аһата керүстүлэр. Улахан, үһүс кылааһы бүтэрбит кыыстара Айыына Куо «Эбээм быырпаҕын доруобуйаҕа туһата» диэн чинчийии үлэтинэн өссө дойдубут киин сүрэҕэр Москваҕа баран ситиһиилээхтик көмүскээн кэлэн, ийэтинээн Виктория Николаевналыын бэлэмнээбит, минньигэс бэйэлээх саха лэппиэскэлээх, баахылалаах, иһиккэ быырпах кутуллубут кэһиитин ылан, икки күн устата үссэнэ сырыттыбыт. Эбиитин балаакканан түһэр анал түһүлгэҕэ илдьэн, шатёрбутун бырааппыт Миша Поповтуун, суоппарбыт Иннокентий Куприянович буолан туруора охсон биэрдилэр. Тулабыт-ыраас салгын, киэһээҥи нуһараҥҥа оһуохай ырыата дьиэрэйэрэ олоҥхо эйгэтин арыйар. Саҥа дьылбыт күнүн көрсүү туомун алгыһын ыллыбыт, кымыһынан, этинэн күндүлэннибит, ураты оһуохайыгар киирэн үҥкүүлэстибит.
Ол кэннэ, сарсыардаттан Муона алааһыгар Устин Нохсоороп аатыгар аналлаах олоҥхо толорооччуларыттан балаҕаҥҥа уонна ураһаҕа кэрийэ сылдьан иһиттибит, уран тарбахтаахтар көрүүлэрин сэргээтибит, эҥинэ бэйэлээх, айылҕа талааннаах чабырҕахсыттарын тойуксуттарын, үҥкүүһүттэрин сөҕө көрдүбүт. Ыһыах аһыллыытын Устин Нохсоороп «Дыырай Бэргэн» олоҥхотунан Марфа, Сергей Расторгуевтар ааттарынан цирк артыыстара олус киэргэттилэр. Олоҥхо дойдутугар «сырытыннаран аҕаллылар». Биһиги түмсүүнэн Шамсутдинова Зинаида Павловна өбүгэ куппай сонун аныгы кэмҥэ кэтиллиэн сөптөөх гына тикпит уонна Архипова Екатерина Яковлевна моделынан тиктибит бохо таҥастарбытынан көрүүгэ кытынныбыт. Ыһыахха улууспутуттан тиийбит дьону Абаҕа нэһилиэгэ истиҥник, иһирэхтик, дэлэй астаах сандалы тула олордон аһатан, Устин Нохсоороп сиэнин тойугунан, «Эрэл» үҥкүү ансамбль алгыстаах үҥкүүтүнэн айхаллыы көрүстүлэр. Дьэ, уонна ыһыах бары көрүн-нарын кэрийэ сылдьан көрдүбүт, астынныбыт.
Ыһыах кэнниттэн көрсүбүт биир дойдулаахтарбыт атаарар кэмнэригэр, дьиэлэрин уларсан өссө биир хоннубут. Онон сарсыныгар Кыыс Амма нуурал өрүһүгэр дуоһуйа сөтүөлээн, кэрэчээн сардааналаах кырдалларыгар сылдьан дьоллоох Дьокуускай куораппытыгар төттөрү айаннаатыбыт. Ол да тиийэн мээнэ сыппатыбыт, Екатерина Яковлевнабыт улахан оҕото Андрей Андреевич массыынатынан «Орто Дойдуга» зоопаркатыгар күүлэйдэтэн, биир баҕа санаам туолбутуттан үөрэбин уонна махтанабын. Куоракка кэлэн аны Туймаада ыһыаҕар олус күүстээх эйгэлээх алгыс ыллыбыт, салайааччыбыт Архипова Екатерина Яковлевна бэйэтэ суруйбут «Далбар Хотун» чабырҕаҕынан кыттан, улахан сценаҕа сүрэхтэннибит. Саҥа, киэҥ сиргэ кыттарбыт быһыытынан, кыратык да буоллар, долгуйуу да, күлүүлээх да түгэннэр баар этилэр. Быйылгы сайыммытыгар биир ыра санаабытын толорбуппутугар, көхтөөхтүк, астына сынньаммыппытыгар, салайааччыбытыгар Екатерина Яковлевнаҕа уонна массыыналарынан илдьэ сылдьыбыт Иннокентий Куприяновичтаах Майя Семеновнабытыгар улахан махталбытын тиэрдэбит уонна куруутун маннык эйэҕэс майгылаах, сайаҕас санаалаах, дьону үөрдэр ыал буолуҥ, тулаҕыт чөл, чэгиэн туруктаах буола турарыгар баҕарабыт.
«Холумтан» түмсүү кыттыылаахтарын ааттарыттан
Мирослава Семёновна Дьяконова.